دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه!

دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه!

اسطوخودوس، که با نام‌های دیگری مانند “لاوندر” نیز شناخته می‌شود، یک گیاه دارویی و معطر است که از خانواده نعناع (Lamiaceae) می‌باشد. این گیاه به دلیل خواص دارویی و رایحه آرامش‌بخش خود بسیار شناخته‌شده و پرکاربرد است. پامیشا در مقاله ” دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه! ” تاکید می کند. که ابوعلی سینا در کتاب “قانون در طب” اسطوخودوس را برای تقویت مغز، آرامش اعصاب و درمان سردرد مفید دانسته است. او به خواص پاکسازی بدن از اخلاط فاسد و تقویت حافظه نیز اشاره کرده است. همچنین مصرف آن را برای بهبود خواب و رفع اضطراب توصیه کرده است. روش های تهیه دمنوش را در انتهای همین مقاله مطالعه فرمائید.

فراوانی اسطوخودوس

گیاه اسطوخودوس در طبیعت ایران نیز یافت می‌شود. این گیاه در برخی از مناطق کوهستانی و مرتفع ایران به صورت خودرو دیده می‌شود. اسطوخودوس بیشتر در مناطقی با آب‌وهوای نیمه‌خشک تا معتدل رشد می‌کند. استان‌هایی مانند فارس، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و کردستان از مناطقی هستند. که این گیاه به طور طبیعی یا به صورت پرورشی رشد می‌کند.

علاوه بر این، ایران ظرفیت بالایی برای کشت و پرورش این گیاه معطر و دارویی دارد، و در سال‌های اخیر، کشاورزان در مناطق مختلف ایران اقدام به تولید صنعتی اسطوخودوس برای مصارف آرایشی، بهداشتی و دارویی کرده‌اند.

ویژگی‌های اسطوخودوس:

• ظاهر: اسطوخودوس گیاهی بوته‌ای و چندساله با گل‌های بنفش کوچک و خوشه‌ای است.
• محل رشد: اغلب در مناطق مدیترانه‌ای، مناطق معتدل و نیمه‌خشک رشد می‌کند.
• عطر: رایحه دلپذیر و آرامش‌بخشی دارد که در صنعت عطرسازی، آرایشی و بهداشتی بسیار استفاده می‌شود.

خواص درمانی اسطوخودوس:

1. آرام‌بخش: اسانس اسطوخودوس برای کاهش استرس، اضطراب و بهبود کیفیت خواب مؤثر است.
2. درمان سردرد: مصرف دمنوش یا روغن اسطوخودوس به کاهش سردردهای میگرنی کمک می‌کند.
3. آرام‌کننده دستگاه گوارش: دمنوش آن برای رفع نفخ و بهبود عملکرد گوارش کاربرد دارد.
4. ضدالتهاب و ضدباکتری: به دلیل خواص آنتی‌باکتریال، در درمان زخم‌ها و التهابات پوستی به کار می‌رود.
5. تسکین درد: روغن این گیاه برای ماساژ و کاهش دردهای عضلانی یا مفصلی مؤثر است.

طریقه استفاده:

پامیشا در مقاله ” دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه! “به ترتیب زیر تقسیم بندی کرده است.

• دمنوش: گل‌های خشک اسطوخودوس را با آب داغ دم کرده و برای رفع استرس یا بی‌خوابی مصرف کنید.
• روغن: روغن اسطوخودوس را می‌توان برای ماساژ یا رایحه‌درمانی استفاده کرد.
• بخور: بخور اسطوخودوس برای تسکین تنش‌ها و ایجاد آرامش کاربرد دارد.
• حمام: اضافه کردن گل‌ها یا روغن آن به آب گرم حمام، آرامش و شادابی بیشتری به همراه دارد.

عوارض و احتیاط‌ها:

• مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا کاهش فشار خون شود.
• در زنان باردار یا شیرده باید با احتیاط مصرف شود.

• فواید گلاب و خواص گل محمّدی
• فواید میخک و روش استفاده
• معرفی خوشمزه ترین دمنوش برای مهمانی
• بهترین دمنوش‌ برای پاکسازی و تقویت ریه‌ها
• عرقیات و عصاره‌های گیاهی و خواص آنها

خواص اسطوخودوس از دیدگاه ابوعلی سینا:

ابوعلی سینا، پزشک و فیلسوف بزرگ ایرانی، در کتاب‌های خود به خواص درمانی و کاربردهای اسطوخودوس اشاره کرده است. او این گیاه را به عنوان یک داروی مؤثر برای درمان برخی بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی معرفی کرده است.

1. آرامش‌بخش:
   • ابوعلی سینا به خاصیت آرامش‌بخشی اسطوخودوس اشاره کرده و آن را برای کاهش اضطراب و استرس مفید می‌داند.
2. بهبود خواب:
   • او توصیه کرده است که استفاده از اسطوخودوس می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
3. ضدعفونی‌کننده:
   • اسطوخودوس به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده طبیعی شناخته می‌شود و ابوعلی سینا به کاربرد آن در درمان زخم‌ها و عفونت‌ها اشاره کرده است.
4. تقویت سیستم گوارشی:
   • این گیاه به عنوان یک داروی مؤثر برای مشکلات گوارشی و نفخ معرفی شده است.
5. کاهش سردرد:
   • ابوعلی سینا به استفاده از اسطوخودوس برای تسکین سردردها و میگرن‌ها اشاره کرده است.

کشت اسطوخودوس در ایران :

پامیشا در مقاله ” دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه! ” اشاره می کند. به دلیل سازگاری این گیاه با اقلیم و خاک بسیاری از مناطق کشور، به‌تدریج به یک فرصت اقتصادی تبدیل شده است. این گیاه دارویی به دلیل تقاضای بالا در صنایع دارویی، بهداشتی و عطرسازی به‌صورت صنعتی پرورش داده می‌شود. در ادامه، به شرایط کشت و جزئیات بیشتر آن اشاره می‌کنیم:

شرایط مناسب برای کشت اسطوخودوس:

1. آب‌وهوا:
   • اسطوخودوس گیاهی مقاوم به خشکی و گرماست.
   • بهترین رشد آن در مناطق با آب‌وهوای نیمه‌خشک تا معتدل و آفتاب‌گیر است.
   • تحمل دمای پایین (تا حدی) و مناطق کوهستانی با زمستان‌های ملایم مناسب این گیاه هستند.
2. خاک:
   • خاک با زهکشی خوب، بهترین گزینه برای کشت اسطوخودوس است.
   • این گیاه به خاک‌های سبک مثل خاک شنی-رسی علاقه دارد.
   • خاک نباید قلیایی شدید یا اسیدی باشد. pH بین 6.5 تا 7.5 ایده‌آل است.
3. آبیاری:
   • اسطوخودوس به آبیاری زیاد نیاز ندارد و در مقابل کم‌آبی مقاوم است.
   • آبیاری قطره‌ای یا به‌صرفه در مناطقی با بارش کم توصیه می‌شود.
4. نور:
   • این گیاه به نور کامل آفتاب نیاز دارد و سایه طولانی مانع رشد آن می‌شود.

مراحل کشت اسطوخودوس:

1. انتخاب بذر یا قلمه:
   • اسطوخودوس از طریق بذر یا قلمه تکثیر می‌شود.
   • استفاده از قلمه به دلیل سرعت بالاتر در رشد و کیفیت گیاه نهایی، رایج‌تر است.
2. آماده‌سازی زمین:
   • زمین باید قبل از کاشت، شخم عمیق بخورد.
   • برای بهبود کیفیت خاک، از کودهای ارگانیک یا حیوانی استفاده می‌شود.
3. کاشت:
   • اگر از بذر استفاده شود، بذرها را ابتدا در خزانه می‌کارند، سپس نشاهای به‌دست‌آمده را به زمین اصلی منتقل می‌کنند.
   • برای قلمه، فاصله بین هر گیاه حدود 50 تا 60 سانتی‌متر و فاصله ردیف‌ها حدود 1 تا 1.5 متر در نظر گرفته می‌شود.
4. مراقبت‌ها:
   • وجین دستی یا مکانیکی برای از بین بردن علف‌های هرز.
   • هرس گیاه بعد از سال اول برای تقویت بوته‌ها.
5. برداشت:
   • زمان برداشت بستگی به هدف کشت دارد:
     • برای روغن‌گیری، باید گل‌ها کاملاً باز‌شده باشند.
     • برای خشک‌کردن یا عطرسازی، پیش از بازشدن کامل گل‌ها برداشت می‌شود.
   • معمولاً برداشت در سال دوم به بعد و در شرایط ایده‌آل از اردیبهشت تا مرداد انجام می‌شود.

مزایای اقتصادی کشت اسطوخودوس:

پامیشا در مقاله ” دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه! ” تاکید می کند.

1. بازارهای متنوع مصرف (دارویی، عطرسازی، بهداشتی، صنایع غذایی).
2. تقاضای بالا برای صادرات.
3. مقاومت مناسب گیاه نسبت به خشکی و شوری خاک (مناسب برای مناطق کم‌آب ایران).
4. هزینه‌های کمتر نسبت به محصولات کشاورزی با نیاز آبیاری بالا.

مناطق مناسب کشت در ایران:

استان‌هایی همچون:

• فارس
• اصفهان
• خراسان رضوی و جنوبی
• چهارمحال و بختیاری
• کهگیلویه و بویراحمد
• کرمان
• کردستان ایده‌آل‌ترین مکان‌ها برای کشت این گیاه محسوب می‌شوند.

• لاغری و چربی‌ سوزی با استفاده از دمنوش های گیاهی
• دمنوش های گیاهی مؤثر برای درمان کبد چرب

تهیه‌ دمنوش اسطوخودوس بسیار ساده است و می‌توانید از آن برای آرامش ذهن، خواب بهتر یا بهبود مشکلات گوارشی بهره ببرید. در ادامه، طرز تهیه این دمنوش خوش‌عطر و آرامش‌بخش آورده شده است:

مواد لازم برای تهیه دمنوش اسطوخودوس:

1. گل خشک اسطوخودوس: 1 قاشق چای‌خوری (برای هر نفر)
2. آب جوش: 1 لیوان (حدود 250 میلی‌لیتر)
3. شیرین‌کننده (اختیاری): عسل یا نبات (به مقدار دلخواه)
4. افزودنی‌های دلخواه (اختیاری):
   • گل‌محمدی خشک، به‌لیمو یا بابونه برای طعم و خواص بیشتر.

طرز تهیه دمنوش اسطوخودوس:

پامیشا در مقاله ” دمنوش اسطوخودوس ؛ برای چی خوبه! ” بع این روش ها تهیه ئمنوش ها را توصیه می کند..

روش سنتی:

1. آب را بجوشانید:
   • آب را روی حرارت قرار دهید و اجازه دهید به نقطه جوش برسد.
   • سپس، از روی حرارت بردارید و کمی صبر کنید تا از دمای 100 درجه کمی پایین‌تر بیاید (حدود 90 درجه).
2. اضافه کردن اسطوخودوس:
   • 1 قاشق چای‌خوری از گل‌های خشک اسطوخودوس را در یک قوری یا لیوان مخصوص دمنوش بریزید.
3. دم‌کردن:
   • آب جوش را روی گل‌های خشک اسطوخودوس بریزید.
   • درب قوری یا لیوان را بگذارید و اجازه دهید 5 تا 10 دقیقه دم بکشد.
4. صاف‌کردن:
   • دمنوش را از صافی عبور دهید تا گل‌ها جدا شوند.
5. شیرین‌کردن (اختیاری):
   • اگر طعم طبیعی گیاه کمی تلخ یا تند بود، می‌توانید به آن عسل یا نبات اضافه کنید.

روش ترکیبی (برای تنوع طعم):

• اسطوخودوس و گل‌محمدی:
  • 1 قاشق چای‌خوری اسطوخودوس + 1 قاشق چای‌خوری گل‌محمدی خشک.
• اسطوخودوس و بابونه:
  • 1 قاشق چای‌خوری اسطوخودوس + 1 قاشق چای‌خوری بابونه برای تقویت خاصیت آرامش‌بخشی.
• اسطوخودوس و به‌لیمو:
  • ترکیب اسطوخودوس با به‌لیمو برای عطری متفاوت و تنظیم اعصاب.
• کافی است موارد بالا را همراه با اسطوخودوس، طبق مراحل اولیه دم کنید.

نکات مهم:

• بهتر است این دمنوش را نیم ساعت قبل از خواب برای آرامش و خواب بهتر میل کنید.
• برای بهره‌مند شدن از خاصیت‌های گوارشی، می‌توانید آن را بعد از وعده‌های غذایی استفاده کنید.
• زیاده‌روی در مصرف ممکن است در برخی افراد باعث خواب‌آلودگی یا حساسیت شود؛ روزانه 1 تا 2 فنجان کافی است.