چگونه از آثار و برکات نماز بهره مند شویم؟
نـمـاز در لـغت به معناى پرستش ، نیاز ،سجود، بندگى و اطاعت و اظـهـار بـندگى است. یک نوع ارتباط مستقیم بین فرد و خداوند است. در نماز فرد با خداوند صحبت میکند. در این فرایند خواهش‌ها، حمد و سپاس محضر خدا عرضه میشود. و تسبیح می‌گوید . پامیشا در مقاله چگونه از آثار و برکات نماز بهره مند شویم؟ درباره این ارتباط مستقیم توضیح می دهد.
آثار و برکات نماز
تجلی روح عبودیت و بندگی و ایستادن در جایگاه نیایش در نمازگزار، مهم‌ترین اثری است که دل و جان آدمی را با آفریننده هستی مرتبط میکند. انسان در پرتو این نورانیت، به آثار دیگری دست پیدا کند که به برخی از آنها اشاره میشود.
الف. آثار فردی
۱. نزدیکی معنوی به خدا
نماز موجب قرب معنوی است. به همین دلیل قصد قربت، از واجبات اصلی در آن است. پس مراد از قرب به خدا، نزدیکی مکانی و زمانی نیست. بلکه مراد این است که انسان در اثر حرکت اختیاری و انتخابی که دارد. با اعمال و کردار نیکو و دوری از هر زشتی و پلیدی به مقامی برسد. که مورد عنایت خاص الهی قرار گیرد به طوری که همه درخواست هایش به اجابت برسد.
۲. بازدارندگی از گناه
یکی از آثار نماز، پاک زیستن و عدم ارتکاب زشتی‌هاست. چنان‌که قرآن به صراحت می‌فرماید: نماز از زشتی‌ها و منکرات باز می‌دارد».
امیرمؤمنان(علیه السلام) درباره این اثر خاص نماز فرموده است:
نماز گناهان را فرو می‌ریزد، همچون برگهایی که از درختان می افتند. رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) نماز را به چشمه آب گرمی تشبیه فرمود که مقابل در خانه مردی باشد و شبانه‌روزی پنج مرتبه خود را در آن بشوید. آیا بر بدن چنین کسی چرک و کثافتی باقی خواهد ماند؟
ممکن است گفته شود چگونه نماز انسان‌ها را از منکرات و زشتی‌ها باز می‌دارد، در حالی که بسیاری از نمازگزاران این چنین نیستند. در پاسخ باید گفت نماز در تعریف قرآنی‌اش، دارای مشخصه بازدارندگی است؛ چنان‌که در سوره طه هدف از نماز، یاد خدا دانسته شده است. اگر فردی بتواند این فلسفه را در روح و جان خویش تجلی دهد، از گناهان باز می‌ایستد؛ زیرا مقصود از ذکر تنها گفتن با زبان نیست؛ بلکه یاد خدا به هنگام اطاعت و معصیت است.
۳. آمرزش گناهان
خداوند درباره آمرزش گناهان به وسیله نماز فرموده است: در دو طرف روز و اوایل شب نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات و بدی‌ها را از بین می‌برند». مقصود از حسنات که از بین برنده بدی‌هاست. با توجه معنی آیه قران همان نماز است.
البته آمرزش گناهان مرتبط با حقوق مردم ، وابسته به رضایت صاحبان است. اهمیت حق‌الناس به اندازه‌ای است. که فقها در تزاحم نماز با حق‌الناس نوشته‌اند: «اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار، طلب خود را از او مطالبه کند، چنان‌چه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد. و اگر بدون شکستن نماز، دادن طلب او ممکن نیست، باید نماز را بشکند. و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند».
۴. آرامش
یکی از آثار نماز، آرامش روح و روان است. بهترین راه آرامش، توجه به مالکیت الهی و یاد قیامت است. قرآن کریم پس از مژده به صابران، در وصف آنها می‌فرماید: «آنها کسانی هستند که به هنگام رویارویی با ناملایمات می‌گویند: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ؛[21] ما مملوک خداییم و به سوی او باز می‌گردیم» این مسأله، نهایت آرامش برای آنهاست؛.
زیرا فردی که خود و همه وابستگانش را در ملکیت خدا می‌داند. از اینکه مالک اصلی آنچه را به او بخشیده، باز پس گرفته است. دچار نگرانی نمی‌‌شود. زیرا ایمان دارد که مالک هستی حق دارد هر گونه مایل است. در ملک‌اش تصرف کند. نمازگزار در نیایش خود با خداوند هر دو جهت را یادآور میشود. یعنی با جمله «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» به مالکیت و ربوبیت مطلقه خداوند به همه جهانیان اعتراف میکند. و در آیه «مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» قیامت را یادآور میشود.
5. دریافت پاداش
قرآن کریم برای مؤمنان رستگار صفاتی ذکر نموده است. که دو صفت از آنها درباره نمازگزارانی است. که افزون بر خشوع در نماز، بر انجام درست آن مراقبت می‌کنند. و در پاداش آنها می‌فرماید: آنها بهشت برین را ارث می‌برند و جاودانه در آن خواهند ماند». چنان‌که در آیه‌ای دیگر مداومت بر انجام نماز و مواظبت بر آن را در کنار صفاتی همانند پاکدامنی و امانتداری، موجب بهره‌مندی از زندگی باکرامت در باغ‌های بهشتی قرار داده است.
ب. آثار اجتماعی
یکی از ویژگی‌های احکام عبادی در دین مبین اسلام، هماهنگی آنها با تکالیف اجتماعی است. برپایی نماز به جماعت، بیانگر این است. که نماز که در صدر عبادات است. با حضور اجتماعی همراه است. به دلیل همین رابطه نماز با تکالیف اجتماعی است که قرآن به مسلمانان تعلیم می‌دهد. در صحنه نبرد نیز نماز را با کیفیت خاص خود انجام دهند.
1. استقامت
امام صادق(علیه السلام) فرموده است: «هر وقت امری و پیشامدی، امام علی(علیه السلام) را به وحشت می‌انداخت. بر می‌خاست و به نماز می‌ایستاد و می‌فرمود: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ؛ از صبر و نماز کمک بگیرید».
۲. اتحاد و یکپارچگی
نماز، جلوه زیبای همبستگی صفوف مؤمنان است. نمازگزار در قرائت سوره حمد، مؤمنان را در کنار خویش می‌بیند. و در نیایش با خدای یکتا می‌گوید. تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم. ما را به راه راست هدایت کن. و در پایان نماز به همه بندگان صالح سلام می‌فرستد. تا به این وسیله ارادت قلبی خود را تقدیم آنان کند.ا
نماز موجب تمرکز و باعث ایجاد انگیزه و افزایش سعی و تلاش در مسیر حل مشکلات زندگی می شود.
خداوند در قرآن می فرماید که: پیوسته به یاد من باشید تا شما را مورد رحمت خود قرار دهم.
نماز یاد خداست:
خداوند به حضرت موسی می فرماید برای یاد من نماز را به پا دار. نماز ذکر قلبی است. که با روش مخصوص یاد خداوند را در ما زنده می کند. و با شیوه ای ابتکاری که اعضای بدن انسان از موی سر تا نوک پا در آن نقش دارند. هنگام وضو هم روی سر را مسح می کنیم و هم روی پا را، هنگام سجده هم پیشانی روی زمین قرار می گیرد. و هم انگشت پا، هم زبان حرکت می کند و هم دل به یاد اوست .
نماز تشکر از خداوند است:
یکی دیگر از اسرار نماز تشکر از خداوند است.در این مورد باید اشاره کرد به قرآن که در آن آمده است: ستایش و عبادت کنید پروردگاری را که شما و نیاکان شما را آفرید ، هستی شما و همه از اوست پس شایسته است که ما به خاطر این همه نعمت از ولی نعمتمان که خداوند است تشکر کنیم و برای تشکر از پروردگار چه عمل و حرکتی بهتر از نماز که دستور خداست سراغ دارید؟
نماز روش مستقیم است:
ما در نماز خود هر روز از خداوند خواهش می کنیم. که راه مستقیم را به ما نشان دهد. و به راستی که فقط خداوند است. که می تواند با تدبیر و خرد خویش به ما کمک کند. تا راه را از بی راه بشناسیم.
نماز یک معامله پر سود است:
خداوند در قرآن می فرماید که: پیوسته به یاد من باشید تا شما را مورد رحمت خود قرار دهم. یاد کردن ما از خداوند برای او که مالک جهان است. سودی ندارد. ولی یادی که خداوند از ما می کند. موجب رستگاری و پیروزی ما در کارهایمان است. و به واسطه نماز است. که لغزش ها و خطا های ما را می بخشد. دعای ما را مستجاب می کند. گره از کارهای ما باز می کند. موجب پیشرفت در کارهایمان می شود. یکی از صفات خدا غنی است. که به معنای بی نیاز است. یعنی خداوند بی نیاز از هرچیز و موجودی است. زیرا او خالق است و ما مخلوق او هستیم.
نماز دریافت آرامش است:
از جمله مشکلاتی که دنیای علم وصنعت امروزه با آن مواجه شد. و نتوانست آن را حل کند. همان مشکل برقراری آرامش در روح و روان آدم هاست. بی شک آمار و اخباری که از مناطق مختلف این کره خاکی هر روزه به گوش می رسد. وشامل بیماریهای روحی روانی ومصرف داروهای اعصاب فراوانی است. در حالی که با یاد خدا و ایمان راسخ به او که به واسطه نماز ممکن است.
نمازدرگاه لطفی است که بر روی همه باز است:
خداوند متعال دارای لطف ورحمتی نا محدود و تمام نشدنی است. این لطف خود را به دیگران بی منت می رساند. البته افرادی هم هستند. که فقط برای رضای خدا وجلب رضایت خداوند به مردم کمک می کنند. که در چنین افرادی هم نماز جز اصلی ترین برنامه های آنهاست.
سخن پایانی
پامیشا در مقاله چگونه از آثار و برکات نماز بهره مند شویم؟ توضیح می دهد. که نماز وسیله پرورش فضایل اخلاقی و تکامل معنوی انسان است. هنگامی که انسان به نماز می ایستد. گویی در اقلیم دیگری گام می نهد. سرزمین متفاوت و دور از زشتی ها .انسان در نماز ، پرواز میکند. آسمانها را در می نوردد. و حصارها را می شکند و با فرشتگان همراز و همصدا می شود. بنابراین نماز ، عملی است ، که تکامل معنوی انسان را به دنبال دارد. و انسان را قادر می سازد. که در سایه ی تعلیم والای آن صفات و فضایل پاک اخلاقی را در ضمیر خویش پرورش دهد. و دارای صفاتی شود که مورد رضایت خدا و بندگان خدا است.
۱ دیدگاه