روز جهانی ایمنی غذایی؛ 17 خرداد | از شعار تا عمل
هر سال در 17 خرداد ، همان‌طور که در تقویم شمسی ایران مشخص است، جهان گرامی‌دارنده روز جهانی ایمنی غذایی است و به موضوعی حیاتی و ضروری فکر می‌کند: آیا غذایی که روزانه مصرف می‌کنیم، واقعاً ایمن است؟ این روز که تحت حمایت سازمان جهانی بهداشت (WHO) و FAO قرار دارد، فرصتی است تا به نقش همه افراد و بخش‌ها در تضمین سلامت مواد غذایی فکر کنیم. این روز یادآوری می‌کند که ایمنی غذایی تنها مسئولیت دولت‌ها نیست، بلکه هر یک از ما — از مزرعه تا سفره — باید در زنجیره تأمین غذایی مشارکت موثری داشته باشیم.
در ایران نیز این روز با عنوان “روز ایمنی غذایی” گرامی داشته می‌شود، ولی سؤال این است: آیا شعارهایی که در این روز برجسته می‌شوند، به برنامه‌های عملی و مؤثری در جامعه تبدیل شده‌اند؟ چگونه می‌توان از شعار به عمل رسید؟ این سؤال مهم، هسته اصلی مقاله حاضر است. اهمیت بهداشت غذایی ، کاهش بیماری‌های ناشی از مواد غذایی ، تقویت استانداردهای ایمنی غذایی و مقابله با ناایمنی غذا ، همه و همه نیازمند رویکردی عملی و نظام‌مند است.
با توجه به چالش‌های موجود در کنترل کیفیت مواد غذایی و نظارت بر تولید و توزیع، لازم است برنامه‌هایی با محوریت روز جهانی ایمنی غذایی طراحی شود که علاوه بر آگاهی‌دهی عمومی، به حل مسائل ساختاری در زنجیره غذایی بپردازد. روز جهانی ایمنی غذایی؛ 17 خرداد | از شعار تا عمل ، فرصتی است تا این انتقال معنادار را شروع کنیم.
معرفی روز جهانی ایمنی غذایی:
روز جهانی ایمنی غذایی هر سال در 7 ژوئن گرامی داشته می‌شود که در تقویم شمسی ایران معادل 17 خرداد ماه است. این روز به پیشنهاد سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحده (FAO) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) نام‌گذاری شده و با هدف افزایش آگاهی عمومی از اهمیت ایمنی غذایی و پیشگیری از بیماری‌های ناشی از مواد غذایی گرامی داشته می‌شود. این موضوع یادآوری می‌کند که سلامت مواد غذایی تنها مسئولیت دولت‌ها نیست، بلکه همه ما در زنجیره تأمین غذا — از مزرعه تا سفره — نقش داریم.
هدف اصلی این روز، حمایت از سلامت عمومی انسان‌ها از طریق ارتقاء استانداردهای بهداشت غذایی و کاهش ناایمنی غذا است. برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که هر ساله در سطح جهانی برگزار می‌شوند، فرصتی فراهم می‌کنند تا به سؤالاتی مانند “چطور ایمنی غذایی از شعار به عمل تبدیل شود؟” یا “نقش ما در تضمین ایمنی غذایی چیست؟” پاسخ داده شود. این روز نه تنها فضای فرهنگی و آموزشی ایجاد می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای همکاری بین‌المللی در زمینه کنترل کیفیت مواد غذایی فراهم می‌کند.
ترجمه راهنمای روز جهانی ایمنی غذا 2025 در پوستر های ضمیمه قابل دسترس می باشد.
👈 جهت دریافت فایل مورد نظر بر روی متن کلیک نمایید
تاریخچه تشکیل روز جهانی ایمنی غذایی و انگیزه بین‌المللی
روز جهانی ایمنی غذایی برای اولین بار در سال 2020 به پیشنهاد مشترک سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحده (FAO) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) نام‌گذاری شد و از آن زمان هر سال در 7 ژوئن (معادل 17 خرداد در ایران) گرامی داشته می‌شود. این روز نتیجه تلاش‌های جهانی برای مقابله با ناایمنی غذا و بیماری‌های ناشی از مواد غذایی است که سالانه میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
هدف اصلی این روز، افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت ایمنی غذایی و نقش آن در حمایت از سلامت عمومی است. سازمان‌های بین‌المللی متوجه شده‌اند که زنجیره تأمین غذایی بدون نظارت کافی می‌تواند منجر به شیوع بیماری‌های عفونی و سمی شود. این موضوع باعث شد که روز جهانی ایمنی غذایی به یک فرصت جهانی برای همکاری در زمینه کنترل کیفیت مواد غذایی تبدیل شود.
برنامه‌های سالانه این روز شامل آموزش عمومی، نشست‌های تخصصی، نظارت‌های میدانی و همکاری‌های بین‌المللی است. این رویداد نه تنها به بهبود استانداردهای ایمنی غذایی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای تعامل بین دولت‌ها، دانشگاه‌ها و مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند. سؤالی که هر سال مطرح می‌شود: چگونه می‌توان از شعار به عمل رسید؟
🌍 شعار رسمی روز جهانی ایمنی غذایی 2025:
“Food safety for healthy development”
ایمنی غذایی برای رشد سالم
این شعار توسط وبسایت رسمی FAO و WHO برای سال 1404 منتشر شده و اکنون در صفحه اصلی لینک قابل مشاهده است.
وضعیت این روز در ایران و اقدامات داخلی
در ایران، روز جهانی ایمنی غذایی هر سال در 17 خرداد ماه با رویکردی آموزشی و پژوهشی گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است تا دولت، دانشگاه‌ها، متخصصان بهداشت و مصرف‌کنندگان به نقش خود در حفظ ایمنی غذایی فکر کنند. با وجود اهمیت موضوع، هنوز بین شعارهای عمومی و برنامه‌های عملی در زمینه سلامت مواد غذایی فاصله‌ای قابل توجه وجود دارد.
سازمان‌های نظارتی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مسئولیت نظارت بر زنجیره تأمین غذایی را بر عهده دارند. اما مشکلاتی چون ناایمنی غذا در برخی خطوط تولید، عدم آگاهی کافی مصرف‌کنندگان و ضعف در کنترل کیفیت مواد غذایی ، چالش‌های موجود در این حوزه را نشان می‌دهد.
برنامه‌های سالانه در ایران شامل کارگاه‌های آموزشی، همایش‌های علمی، بازرسی‌های از واحدهای تولیدی و تبلیغات عمومی درباره بهداشت غذایی است. این فعالیت‌ها با هدف افزایش آگاهی عمومی و تقویت استانداردهای ایمنی غذایی انجام می‌شوند. ولی سؤال اساسی این است: چگونه می‌توان این اقدامات را از حد شعار فراتر برد و به برنامه‌های عملی و پایدار تبدیل کرد؟
اهداف اصلی روز جهانی ایمنی غذایی
روز جهانی ایمنی غذایی فرصتی است تا به موضوعی حیاتی و ضروری پرداخته شود: سلامت مواد غذایی و نقش آن در حفظ سلامت عمومی جامعه. این روز که هر سال در 7 ژوئن (معادل 17 خرداد در تقویم شمسی ایران) گرامی داشته می‌شود، دارای اهدافی است که هدف اصلی آنها، افزایش آگاهی عمومی از اهمیت ایمنی غذایی و کاهش بیماری‌های ناشی از مواد غذایی است.
هدف اولیه این روز، توجه به زنجیره تأمین غذایی است. از مزرعه تا سفره، هر لحظه می‌توان غذا به سم تبدیل شود. بنابراین، ارتقاء استانداردهای ایمنی غذایی و کنترل کیفیت مواد غذایی در تمام مراحل تولید، نگهداری، حمل و نقل و آماده‌سازی امری ضروری است.
در کنار این هدف، روز جهانی ایمنی غذایی نقش مهمی در همکاری بین‌المللی دارد. این روز زمینه‌ای برای تعامل بین سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها و مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند تا به بهترین روش‌های بهداشت غذایی دست یابند. برنامه‌های سالانه این روز شامل آموزش عمومی، بازرسی‌های از واحدهای تولیدی، نشست‌های علمی و فعالیت‌های آگاهی‌بخشی است.
اما مهم‌ترین سؤالی که باید مطرح شود این است: چگونه می‌توان از شعار به عمل رسید؟ چطور این اهداف، به برنامه‌های عملی و پایدار در جامعه تبدیل شوند؟ این سؤال، نقطه آغازین هرگونه دستاوردهای واقعی در حوزه ناایمنی غذا است.
چالش‌های موجود در ایمنی غذایی در ایران و جهان
در عصر حاضر، ایمنی غذایی یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در سطح جهان و ایران محسوب می‌شود. با وجود پیشرفت‌های تکنولوژیک و توسعه استانداردهای بین‌المللی، هنوز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در معرض بیماری‌های ناشی از مواد غذایی قرار دارند. این وضعیت نشان می‌دهد که سلامت مواد غذایی هنوز در بسیاری از نقاط جهان، از جمله ایران، ضعیف است.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ایمنی غذایی در ایران ، موضوع نظارت مؤثر بر زنجیره تأمین غذایی است. از مرحله تولید تا توزیع، مشکلاتی چون ناایمنی غذا در واحدهای غیراستاندارد، احتمال آلودگی ها و همچنین احتمال استفاده نادرست از کوده و مواد نگهدارنده وجود دارد. این مسائل، باعث افزایش خطرات بیماری‌ها و سمی ناشی از مواد غذایی می‌شود.
در مقیاس جهانی نیز، این موضوع چالشی جهان‌شمول است. کشورهای در حال توسعه با مشکلاتی مانند فقر، نبود زیرساخت‌های مناسب نظارتی و آموزش ضعیف مواجه هستند. حتی در کشورهای توسعه‌یافته نیز، رشد صنعت غذایی سریع و گاه بدون نظارت، خطراتی را برای بهداشت غذایی ایجاد کرده است.
برخی از چالش‌های اصلی در حوزه ایمنی غذایی عبارتند از:
- ضعف در کنترل کیفیت مواد غذایی
- نبود آگاهی کافی مصرف‌کنندگان
- عدم هماهنگی بین بخش‌های دولتی و خصوصی
- کمبود منابع و تجهیزات نظارتی
همچنین، روز جهانی ایمنی غذایی فرصتی است تا به این سؤال بنیادین پاسخ داده شود: چگونه می‌توان از شعار به عمل رسید؟ چطور برنامه‌های عملی و مؤثری طراحی کرد که واقعاً به کاهش ناایمنی غذا کمک کنند؟
“بر اساس آخرین گزارش‌های سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، حدود ۹.۸٪ از جمعیت جهان در معرض گرسنگی حاد قرار دارند و بیش از ۴۵٪ افراد به غذای سالم و ایمن دسترسی ندارند. این آمارها یادآوری می‌کنند که تضمین «ایمنی غذایی» فراتر از تولید غذا، نیازمند برنامه‌های عملی و دقیقی است که از مزرعه تا سفره اجرا شوند. مطالعه بیشتر “
نقش افراد، دولت و بخش خصوصی
در حوزه ایمنی غذایی ، هیچ بخشی نمی‌تواند به تنهایی پاسخگوی چالش‌ها باشد. این موضوع یادآوری می‌کند که روز جهانی ایمنی غذایی فقط فرصتی برای آگاهی‌افزایی نیست، بلکه یادآوری نقش مشترک افراد، دولت و بخش خصوصی در تضمین سلامت مواد غذایی است.
افراد و مصرف‌کنندگان اولین خط دفاعی در برابر ناایمنی غذا هستند. انتخاب هوشمندانه، رعایت بهداشت شخصی، آگاهی از تاریخ انقضا و نحوه نگهداری مواد غذایی، همه و همه جزء مسئولیت‌های فردی در زنجیره تأمین غذایی محسوب می‌شود. مصرف‌کننده هوشمند، غذای ایمن‌تری را طلب می‌کند و این تقاضا، تغییراتی در عرضه ایجاد می‌کند.
دولت و سازمان‌های نظارتی نیز نقش کلیدی در تعیین استانداردهای ایمنی غذایی و اجرای برنامه‌های نظارتی دارند. وزارت بهداشت، موسسه استاندارد و دیگر نهادهای مرتبط باید بازرسی‌های منظم از واحدهای تولیدی و توزیع‌کننده را انجام دهند، تا کنترل کیفیت مواد غذایی در تمام مراحل تضمین شود.
بخش خصوصی نیز، از تولیدکنندگان تا فروشندگان، مسئولیت اخلاقی و حقوقی سنگینی در تولید و عرضه محصولات ایمن دارد. رعایت شرایط بهداشتی، استفاده صحیح از مواد اولیه و اطمینان از بی‌خطر بودن غذا ، معیارهایی است که باید در تمام مراحل کسب و کارهای غذایی رعایت شود.
بنابراین، روز جهانی ایمنی غذایی؛ 17 خرداد | از شعار تا عمل ، فرصتی است تا تمام این بخش‌ها به مسئولیت‌های خود در قبال سلامت عمومی فکر کنند. سؤال اساسی این است: چگونه می‌توان این مسئولیت‌ها را از حد شعار فراتر برد و به برنامه‌های عملی تبدیل کرد؟
برنامه‌ها و رویدادهای سالانه در ایران و جهان
هر سال در روز جهانی ایمنی غذایی ، که معادل 17 خرداد ماه در ایران است، برنامه‌ها و فعالیت‌های متعددی در سطح جهان و ایران برگزار می‌شود. این رویدادها فرصتی است تا موضوع ایمنی غذایی از حالت شعاری خارج شده و به برنامه‌های عملی و مؤثر تبدیل شود.
در سطح جهانی ، سازمان‌هایی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحده (FAO) ، همراهی با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی، کارگاه‌های آموزشی، سمینارهای علمی، نمایشگاه‌های تخصصی و کمپین‌های عمومی را برگزار می‌کنند. این فعالیت‌ها به منظور افزایش آگاهی عمومی، ارتقاء استانداردهای ایمنی غذایی و تقویت زنجیره تأمین غذایی انجام می‌شوند.
در ایران نیز، این روز با حضور نهادهایی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی گرامی داشته می‌شود. فعالیت‌هایی چون بازرسی‌های از واحدهای تولیدی، کارگاه‌های آموزشی برای فروشندگان مواد غذایی، کمپین‌های آگاهی‌بخشی عمومی و نشر انواع منابع آموزشی، بخشی از برنامه‌های سالانه در این حوزه هستند.
همچنین، روز جهانی ایمنی غذایی زمینه‌ای فراهم می‌کند تا مصرف‌کنندگان هوشمند نقش خود را در تضمین سلامت مواد غذایی بشناسند. این موضوع نه تنها مسئولیت دولت و بخش خصوصی است، بلکه هر فردی در خانه، در محل کار و در فضای عمومی می‌تواند در تحقق ایمنی غذایی مشارکت کند.
اما مهم‌ترین سؤال این است: چگونه می‌توان این برنامه‌ها را از حد شعار فراتر برد و به تغییرات واقعی در کنترل کیفیت مواد غذایی و کاهش ناایمنی غذا دست یافت؟
راهکارهای عملی و پیشنهادی برای تبدیل شعار به عمل
در طول سال، شعارهای متعددی درباره ایمنی غذایی مطرح می‌شود، ولی مهم‌ترین چالش، تبدیل این شعارها به برنامه‌های عملی و مؤثر است. روز جهانی ایمنی غذایی که هر سال در 17 خرداد گرامی داشته می‌شود، فرصت مناسبی است تا به این سؤال بنیادین پاسخ داده شود: چگونه می‌توان از شعار به عمل رسید؟
یکی از راهکارهای کلیدی، افزایش آگاهی عمومی از طریق آموزش‌های مستمر و هدفمند است. برنامه‌های آموزشی در مدارس، دانشگاه‌ها و محیط‌های کاری می‌توانند نقش مهمی در تقویت بهداشت غذایی و پیشگیری از ناایمنی غذا داشته باشند. همچنین، استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند دسترسی بیشتری به این اطلاعات فراهم کند.
در حوزه دولت و نهادهای نظارتی ، ضروری است استانداردهای ایمنی غذایی به‌روزرسانی شوند و نظارت‌های صورت گرفته بر روی واحدهای تولیدی و توزیع‌کننده مواد غذایی، دقیق‌تر و پیگیرانه‌تر باشد. استفاده از فناوری‌های نوین در کنترل کیفیت مواد غذایی و ایجاد سامانه‌های گزارش‌دهی شهروندی نیز می‌تواند شفافیت و پاسخگویی را افزایش دهد.
بخش خصوصی نیز باید در کنار دولت، مسئولیت‌پذیری بیشتری نشان دهد. رعایت شرایط بهداشتی در خطوط تولید، استفاده صحیح از مواد اولیه و اعلام شفاف اطلاعات مربوط به سلامت مواد غذایی ، اقداماتی است که می‌تواند به اعتماد عمومی کمک کند.
در نهایت، مصرف‌کنندگان هوشمند نیز نقش کلیدی دارند. خرید از واحدهای معتبر، دقت در تاریخ انقضا، نحوه نگهداری و انتخاب غذاهای ایمن، همه و همه جزء مسئولیت‌های فردی در زنجیره تأمین غذایی است.
بنابراین، تنها با همکاری افراد، دولت و بخش خصوصی می‌توان این شعارها را به تغییرات واقعی در سلامت مواد غذایی تبدیل کرد.
آیا سازمان‌های بین‌المللی برای همه انسان‌ها مسئولیت دارند؟
در دنیای امروز، سازمان‌های بین‌المللی نقش کلیدی در حفظ سلامت عمومی ، افزایش استانداردهای ایمنی غذایی و تأمین سلامت مواد غذایی در سطح جهانی ایفا می‌کنند. اما سؤالی که مطرح است این است: آیا این سازمان‌ها، اعم از سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحده (FAO) و سایر نهادهای بین‌المللی، برای همه انسان‌ها بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی، مسئولیت دارند؟
این موضوع به طور مستقیم با روز جهانی ایمنی غذایی در ارتباط است که هر سال در 17 خرداد گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است تا به نقش زنجیره تأمین غذایی در دنیای کنونی فکر کنیم و بپرسیم: آیا تمام انسان‌ها به یک اندازه از ایمنی غذایی برخوردارند؟ و اینکه مردم غزه و فلسطین چطور؟
در مناطقی که تحت تحریم‌های اقتصادی یا جنگ قرار دارند، دسترسی به غذای ایمن و بهداشتی محدود است. در این شرایط، سؤال اساسی این است که سازمان‌های بین‌المللی تا چه حد می‌توانند نقش پیشگیرانه و حمایتی داشته باشند؟ آیا تنها مسئولیت‌شان، انتشار شعار و گزارش است؟ یا باید برنامه‌های عملی‌تری برای کاهش ناایمنی غذا در کشورهای آسیب‌دیده طراحی کنند؟
در مقابل، در کشورهای توسعه‌یافته، کنترل کیفیت مواد غذایی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و نظارت‌های دقیق صورت می‌گیرد. این تفاوت‌ها سبک زندگی و سلامت عمومی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که بهداشت غذایی در سطح جهانی یکنواخت نیست.
بنابراین، سازمان‌های بین‌المللی نه تنها مسئول انتشار گزارش و برگزاری کنفرانس‌ها هستند، بلکه باید در قالب برنامه‌های عملی و همکاری‌های بین‌المللی ، به کاهش نابرابری‌های موجود در دسترسی به غذای ایمن کمک کنند. این مسئولیت اخلاقی، بیشتر از یک شعار، نیازمند اقدام مشترک است.
جمع‌بندی و دعوت به عمل
در طول این مقاله، به موضوع مهم ایمنی غذایی و نقش آن در حفظ سلامت عمومی پرداختیم. روز جهانی ایمنی غذایی که هر سال در 17 خرداد گرامی داشته می‌شود، فرصتی مناسب برای یادآوری این حقیقت است: غذای ما باید نه تنها سیر کننده باشد، بلکه ایمن و بهداشتی نیز باشد. ولی سؤال اصلی این است: چگونه می‌توان این شعارها را به برنامه‌های عملی تبدیل کرد؟
در سطح جهان ، سازمان‌هایی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحده (FAO) نقش محوری در تعیین استانداردهای ایمنی غذایی دارند. اما در عمل، نابرابری‌های زیادی در دسترسی به غذای ایمن وجود دارد. در بسیاری از نقاط جهان، ناایمنی غذا هنوز یک تهدید جدی برای سلامت انسان‌ها محسوب می‌شود.
در ایران نیز، با وجود فعالیت‌های سالانه و برنامه‌های آموزشی، هنوز فاصله‌ای بین شعارها و عملکرد واقعی وجود دارد. زنجیره تأمین غذایی از مزرعه تا سفره نیازمند نظارت دقیق‌تر، آموزش گسترده‌تر و مشارکت فعال‌تر افراد، دولت و بخش خصوصی است.
بنابراین، لازم است تمامی بخش‌ها — اعم از نهادهای نظارتی، واحدهای تولیدی و مصرف‌کنندگان — در کنار هم قرار گیرند و اقدامات مشترکی را در راستای کنترل کیفیت مواد غذایی و افزایش بهداشت غذایی انجام دهند. این امر فقط مسئولیت دولت نیست، بلکه هر فردی می‌تواند با انتخاب هوشمندانه و مطالبه‌گری از غذای ایمن، تأثیرگذار باشد.
در نهایت، روز جهانی ایمنی غذایی؛ 17 خرداد | از شعار تا عمل ، فرصتی است تا به این پیام بنیادین فکر کنیم: سلامت مواد غذایی نه تنها مسئولیت یک روز است، بلکه تعهدی دائمی نسبت به سلامت خود و دیگران. این روز فرصتی است برای تبدیل شعار به اقدام، و اقدام به تغییر.
۱ دیدگاه